تفسیر ابن جریجعبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج مکنّی به ابوالولید و ابوخالد (۸۰-۱۵۰ یا ۱۵۱ق /۶۹۹-۷۶۷ یا ۷۶۸م )، محدث، فقیه، حافظ قرآن، قاری و مفسرِ مکی است، وی اولین کسی که دست به تدوین حدیث و تفسیر زده است. ۱ - دیدگاه سیوطیجلالالدین سیوطی - به نقل از خلیلی (خلیلی، ابوالقاسم احمد بن محمد بلخی (متوفای ۴۲۹) از مشایخ بزرگ حدیث در ماوراء النهر) می‌گوید: محمد بن ثور از ابن جریج، سه جزو بزرگ تفسیر، روایت می‌کند که اهل فن آن را صحیح شمرده‌اند، و نیز حجاج بن محمد یک جزو روایت می‌کند و آن را هم صحیح دانسته‌اند؛ ولی تفسیری در حجم بزرگ از وی به روایت موسی بن محمد در دست است که جای تامل می‌باشد. نسخه نفیسی از تفسیر ابن جریج در کتابخانه سید بن طاووس (متوفای ۶۶۴) وجود داشته که در کتاب سعد السعود (تالیف: ۶۵۱) از آن به نسخة عتیقة جیده یاد می‌کند و فرازهایی از آن را می‌آورد. ۲ - مرجعیت تفسیر ابن جریجتفسیر ابن جریج از منابع سرشار تفاسیر متاخر است؛ مانند تفسیر طبری، ثعلبی، قرطبی و سیوطی که به فزونی از آن نقل کرده‌اند. اصل تفسیر اکنون در دست نیست و اخیرا استاد علی حسن عبدالغنی، روایات تفسیری ابن جریج را از درون تفسیرهای یاد شده بیرون آورده، تصحیح و تحقیق نموده و به چاپ رسانده است. [۵]
جلالیان، حبیب‌الله، تاریخ تفسیر، ص۱۱۵.
۳ - شخصیت ابن جریجابن جریج دانشمندی فرزانه و صاحب نظر خردمند بود که به دقت و اتقان شهرت داشت و در میان همکنان خود از برجستگی شایسته‌ای برخوردار بود و همواره مورد توجه همگان قرار داشت، چنانکه در شرح حال او گذشت. ۴ - پانویس
۵ - منبعمعرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۱۴۷. رده‌های این صفحه : مقالات تفسیر و مفسران
|